Kod genetyczny - to reguły zapisu informacji genetycznej.
Liczba aminokwasów - 20
Liczba nukleotydów - 4
Cechy kodu genetycznego:
- trójkowy (kodon) - 3 nukleotydy kodują informacje o jednym aminokwasie. Są 64 różne kodony, co aż nadto wystarcza do zakodowania 20 aminokwasów.
ACGU
AAAAAA
- powszechny (uniwersalny) - obowiązuje w całym środowisku istot żywych, np. AUG koduje metioninę zarówno u człowieka, jak i u żółwia. Czyli kodony oznaczają te same aminokwasy.
- niezachodzący (nienakładający się) - trójki nukleotydów w żaden sposób nie zachodzą na siebie i są odczytane jedna po drugiej.
UUC CCG AAA CAC
fenyloalanina - prolina - lizyna - histydyna
- wiązanie peptydowe
- bezprzecinkowy - nie ma żadnych dodatkowych elementów.
- jednoznaczny - dana trója (kodon) tylko i wyłącznie zawiera określony aminokwas (zawsze 1).
- zdegenerowany - aminokwasy kodowane są przez więcej niż jeden kodon.
AUG (start) - trójka kodująca METIONINĘ. Wyznacza miejsce startu syntezy białka.
UAA, UAG, UGA (stop) - to tzw. trójki NONSENSOWE. Nie kodują żadnego aminokwasu. Ich zadaniem jest wyznaczenie miejsca zakończenia syntezy białka.
2. Geny i genomy.
Genom - kompletny zapis informacji genetycznej danego organizmu.
Występowanie:
Genom
|
||
KOMÓRKI BAKTERYJNEJ
|
KOMÓRKI ZWIERZĘCEJ
|
KOMÓRKI ROŚLINNEJ
|
nukleoid
plazmid
|
jądro komórkowe
mitochondrium
|
jądro komórkowe
mitochondrium
chloroplasty
|
Jak wygląda genom człowieka?
GENOM CZŁOWIEKA – 3,2 MLD PAR
NUKLEOTYDÓW
|
||
geny
i sekwencje związane z genami – około 30%:
|
pozagenowy
DNA – około 70%
|
|
eksony (odcinki kodujące) –
około 10%
|
introny (sekwencje niekodujące) –
około 90%
|
|
Chromatyna - kwas DNA zawinięty na białka histony.
Chromosom - to struktura tworząca się z chromatyny w trakcie podziałów komórkowych (metozy i mejozy).
Budowa chromosomu:
Liczba diploidalna występuje w komórkach somatycznych (budujących ciało), są to 23 pary chromosomów podobnych.
2n = 46
Liczba haploidalna występuje u człowieka tylko w komórkach rozrodczych, liczba chromosomów zredukowana jest o połowę.
1n = 23
Kariotyp - zestaw chromosomów charakterystyczny dla komórki somatycznej danego organizmu.
Wyróżnia się AUTOSOMY (chromosomy nie różniące się u osobników różnych płci, u człowieka 22 pary) oraz HETEROSOMY (chromosomy płci, 1 para).
KOBIETA - 22 pary A + 1 para XX
MĘŻCZYZNA - 22 pary A + 1 para XY
Mężczyzna decyduje o płci dziecka.
3. Ekspresja genów.
Ekspresja (realizacja) informacji genetycznej składa się z 2 etapów: transkrypcji i translacji.
Informacja genetyczna zawarta jest w jądrze komórkowym, a realizacja (tworzenie białek) zachodzi na rybosomach.
Przebieg transkrypcji - zachodzi w jądrze komórkowym (na podstawie DNA tworzy się mRNA).
Dziękuje za dobry materiał.
OdpowiedzUsuń